تهران، شهری که «یه ایران دوسش داره»، با تاریخچه‌ای پرفراز و نشیب از دوره‌های مختلف، دارای خانه‌های تاریخی زیادی است که هر کدام روایتگر بخشی از تاریخ و فرهنگ شهر هستند.
این خانه‌ها، با معماری و طراحی خاص دوره‌های قاجار و پهلوی، یادگارانی از گذشته به شمار می‌روند که امروزه در میان شلوغی و توسعه مدرن شهر پناهگاهی برای علاقمندان به تاریخ و فرهنگ هستند. در ادامه به معرفی پنج خانه تاریخی و از یاد رفته تهران می‌پردازیم که هر کدام داستان و معماری ویژه خود را دارند.
شما می‌توانید به این خانه‌های تاریخی سر بزنید و در حین تهران‌گردی، عکس بگیرید و در مسابقه تهران دوست داشتنی شرکت کنید.
1. خانه میرزا حسن مستوفی‌الممالک
میرزا حسن مستوفی‌الممالک، یکی از نخست‌وزیران برجسته دوران قاجار و پهلوی بود و خانه‌اش که در خیابان امام‌خمینی، محله سنگلج واقع شده، نمونه‌ای ویژه از معماری سنتی اواخر دوره قاجار محسوب می‌شود.
این خانه شامل یک حیاط مرکزی بزرگ و بناهایی در اطراف آن است. در معماری این خانه، سبک خاصی از آجرچینی در نمای اصلی به‌کار رفته و کاشی‌کاری‌هایی با نقش‌های گیاهی و هندسی در جای‌جای بنا دیده می‌شود.
ویژگی بارز خانه مستوفی‌الممالک سقف‌های چوبی، پنجره‌های مشبک با شیشه‌های رنگی و ستون‌های بلند چوبی ایوان است که به این عمارت ظاهری اشرافی و در عین حال گرم داده است.
2. خانه قوام‌الدوله (خانه وثوق)
قوام‌الدوله، یکی از چهره‌های سیاسی مهم قاجار و پهلوی، صاحب یکی از خانه‌های بزرگ و زیبای تهران بود که در محله سرچشمه و حوالی خیابان امیرکبیر قرار دارد. این خانه که دارای معماری باشکوه و خاص قاجاری است، با حیاط بزرگ و اندرونی و بیرونی‌های مجزا، ترکیبی از زیبایی و استحکام در معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارد.
این خانه دارای طاق‌های قوس‌دار، درب‌های چوبی حکاکی شده، تالار آینه و دیوارهایی با تزئینات گچ‌بری و نقاشی‌های دیواری است. شیشه‌های رنگی زیبای پنجره‌ها، رنگ و نور را به داخل خانه می‌آورند و فضایی چشم‌نواز می‌سازند.
3. خانه نصیرالدوله
خانه نصیرالدوله (آصفی) با 3200 مترمربع مساحت در نزدیکی خیابان مصطفی خمینی و در یکی از کوچه‌های قدیمی محله امام‌زاده یحیی واقع شده است. میرزا جعفرخان نصیرالدوله از سیاستمداران برجسته دوره قاجار بود که این خانه را به عنوان یکی از مکان‌های زندگی خود بنا کرد. خانه نصیرالدوله دارای معماری خاص قاجاری با ترکیب عناصر ایرانی و اروپایی است.
حیاط مرکزی این خانه با درختان کهنسال و یک حوض بزرگ در وسط، زیبایی و آرامش خاصی دارد. دیوارهای حیاط با گچ‌بری‌های نفیس تزیین شده و ایوان‌های اطراف حیاط با طاق‌های قوس‌دار مزین شده‌اند. یکی از ویژگی‌های جذاب این خانه، شیشه‌های رنگی است که نور را به شکلی لطیف به فضای داخلی می‌تاباند و محیطی دلنشین ایجاد می‌کند.
4. خانه اتحادیه (خانه‌ی امین‌السلطان)
خانه اتحادیه که به خانه امین‌السلطان نیز شهرت دارد، در خیابان لاله‌زار تهران واقع شده و یکی از ارزشمند‌ترین خانه‌های به‌جامانده از دوره قاجار به شمار می‌آید. این خانه یکی از بناهای تاریخی بزرگ تهران محسوب می‌شود که در چند بخش مجزا ساخته شده و ساختمان اصلی آن شامل چندین اتاق، سالن‌های بزرگ و ایوان‌های طویل است.
طراحی گچ‌بری‌ها و طاق‌های بلند خانه، نمونه‌هایی منحصر به فرد از معماری ایرانی دوره قاجار هستند. در بخش‌هایی از خانه گچ‌بری‌های ظریف روی دیوارها به چشم می‌خورد که با گذشت زمان همچنان چشم‌نواز هستند. عمده شهرت این خانه قدیمی تهران، به سریال دایی جان ناپلئون بازمی‌گردد.
5. عمارت کاظمی
عمارت کاظمی یکی از خانه‌های تاریخی با معماری قاجاری است که در محله قدیمی امام‌زاده یحیی قرار دارد. این خانه در اواخر دوره قاجار و به دست علی‌خان کاظمی، یکی از بازرگانان و سیاستمداران وقت ساخته شد. با توجه به معماری منحصر به فرد و ویژگی‌های هنری آن، این خانه به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و امروزه با کاربری موزه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانه کاظمی دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است که هر کدام ویژگی‌های معماری و تزئینی خاصی دارند. ساختمان اصلی خانه دارای سه طبقه است که به صورت قرینه ساخته شده و از طاق‌نماها و ستون‌های سبک قاجاری بهره می‌برد. در طبقات بالا و پایین، اتاق‌هایی با سقف‌های بلند و پنجره‌های چوبی مزین به شیشه‌های رنگی قرار دارند که فضایی گرم و دلنشین به خانه می‌بخشند.
جایزه برای عکاسی از تهران دوست داشتنی
اگر دوستدار عکاسی هستید و از گردش در جاهای دیدنی تهران مثل خانه‌های قدیمی این شهر لذت می‌برید، می‌توانید در مسابقه عکاسی تهران دوست داشتنی شرکت کنید و جایزه ببرید.
نحوه شرکت در مسابقه:
از نقاط خاطره‌انگیز و جذاب تهران عکس بگیرید و آن را در استوری اینستاگرام خود منتشر کنید. صفحه lovelytehrann@ را منشن کنید تا در مسابقه شرکت داده شوید.
جوایز هیئت داوران:
- نفر اول: 50 میلیون تومان
- نفر دوم: 30 میلیون تومان
- نفر سوم: 10 میلیون تومان
جوایز نگاه مردمی:
- نفر اول: 10 میلیون تومان
- نفر دوم: 5 میلیون تومان
- نفر سوم: 3 میلیون تومان
به‌علاوه، با ثبت‌نام در گردونه شانس تهران دوست‌داشتنی و چرخاندن آن، می‌توانید بخت خود را برای برنده شدن جوایز هیجان‌انگیزی مانند پلی‌استیشن ۵، ایکس‌باکس وان، بلیت‌های موزه و سینما و سکه طلا بیازمایید. برای شرکت در مسابقه و گردونه شانس تا پایان آذر ۱۴۰۳ فرصت دارید.
کلام پایانی؛ تاریخ گم‌شده در شهر
خانه‌های تاریخی تهران با معماری منحصربه‌فرد خود، ارزش زیادی از لحاظ فرهنگی و هنری دارند و هر کدام روایتگر داستان‌هایی از دوران گذشته این شهر هستند.
اگرچه برخی از این خانه‌ها در زمره آثار ملی ثبت و بازسازی شده‌اند، اما حضور شهروندان در این خانه‌ها است که به آن‌ها رونق می‌بخشد، از فراموشی می‌رهاندشان و آن‌ها راه به جزئی مهم از هویت شهر بدل می‌کند.
