تهران محل تولد و رشد بسیاری از چهره‌های مشهور و تأثیرگذار در تاریخ معاصر بوده است. این شهر به دلیل پیشینه فرهنگی و تاریخیش، منازل قدیمی بسیاری دارد که برخی از آنها خانه‌های دوران کودکی چهره‌های مشهور هستند. این خانه‌ها در محله‌های مختلف تهران قرار گرفته و هر یک روایتگر روزگار کودکی چهره‌های فرهنگی این شهر هستند.
در ادامه چند خانه قدیمی تهران را معرفی می‌کنیم که مشاهیر معاصر در آنها بزرگ شده‌اند. می‌توانید با کسب اطلاع از وضعیت بازدید به این خانه‌ها بروید، عکس بگیرید و در مسابقه عکاسی تهران دوست داشتنی شرکت کنید.
خانه دکتر محمود حسابی در محله سنگلج
در محله‌ی سنگلج تهران، خانه‌ای قرار دارد که کودکی دکتر محمود حسابی، فیزیکدان و دانشمند برجسته ایرانی، در آن سپری شده است. معماری این خانه به سبک دوره قاجار با گچ‌بری‌های زیبا و پنجره‌های اُرُسی سنتی است. این بنا با حیاط مرکزی و حوض در میانه آن، نمایی از فضای آرام و قدیمی خانه‌های ایرانی را به نمایش می‌گذارد. مرمت این خانه به تازگی به پایان رسیده و به عنوان فرهنگسرا از آن استفاده می‌شود.
خانه جلال آل احمد در محله پاچنار
خانه کودکی جلال آل احمد در محله پاچنار تهران، در کوچه قدیمی کارکن اساسی واقع شده و از خانه‌های به‌جا مانده از دوره قاجار محسوب می‌شود. این خانه، حیاطی وسیع با درختان بلند و حوضی در میان دارد که فضایی دلپذیر ایجاد کرده است. اتاق‌های ساده با سقف‌های چوبی و نمای آجری، به این خانه جلوه ساده و زیبایی بخشیده‌اند. برنامه‌های مرمت این خانه در حال انجام است و انتظار می‌رود به زودی برای بازدید آماده شود.
خانه پدری فروغ فرخزاد در امیریه
خانه پدری فروغ فرخزاد در محله قدیمی امیریه تهران و در خیابان خادم آزاد واقع شده است. این خانه تاریخی که فضایی آرام و صمیمی دارد، در سال‌های اخیر به نماد فرهنگی و هنری تبدیل شده و به تملک شهرداری تهران درآمده است. فضای خانه با حوضی در میانه حیاط و باغچه‌های سرسبز، طراحی شده و معماری آن یادآور خانه‌های سنتی دوره پهلوی اول است.
این خانه دارای ایوان‌ها، دیوارهای آجری و سقف‌های بلند است و به سبک معماری سنتی ایرانی بنا شده است. درختان کهنسالی که در اطراف حیاط این خانه قرار دارند، فضای شاعرانه‌ای به آن می‌بخشند. مرمت این خانه به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که پس از بازسازی، به عنوان موزه‌ای از زندگی و آثار فروغ فرخزاد آماده پذیرایی از علاقه‌مندان به این شاعر باشد.
خانه پدری پروین اعتصامی
پروین اعتصامی، شاعری آزاداندیش و خلاق بود که بیشتر دوران کوتاه زندگی‌اش (بعد از ۷ سالگی) را در تهران و در خانه‌ای بزرگ و مجلل متعلق به خانواده‌اش گذراند. این عمارت با حیاط وسیع و زیرزمین زیبا، در محله عودلاجان و در کوچه‌ای به نام شهید علیزاده کمیلی واقع شده است.
امروزه از آن عمارت بزرگ تنها یک ساختمان کوچک باقی مانده است، زیرا پس از تقسیم ملک به چند بخش و خریداری توسط افراد مختلف، یک قسمت از آن تخریب و دوباره بازسازی شده و اکنون تحت مالکیت ایکوم ایران (شورای بین‌المللی موزه‌ها) قرار دارد.
خانه پدری پروین در سال ۱۳۸۴ به شماره ۱۴۶۱۹ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید. این بنا سه طبقه دارد؛ در طبقه همکف اتاق‌های خواب قرار دارند که به گفته دوستان پروین اعتصامی، یکی از آنها اتاق خواب شخصی او بوده است. در طبقات بالا محافل شعر برگزار می‌شد و ظاهرا عروسی او هم در همین خانه جشن گرفته شده است.
معماری این خانه، ترکیبی از نئوکلاسیک غرب و سبک سنتی ایرانی است و سادگی آن به زیبایی‌اش افزوده است. پروین تمام دوران زندگی‌اش در تهران را در این مکان گذرانده و اینجا شاهد روزهای سخت او، از بیماری و جدایی تا زندگی در تنهایی و در نهایت مرگش بوده است.
پنجره‌های چوبی بلند خانه پروین اعتصامی رو به حیاط هستند و به نظر می‌رسد در این فضای آرام و دلنشین، او بخش زیادی از آثار جاودانه‌اش را خلق کرده است.
خانه صادق هدایت: گنجینه‌ای از تاریخ و هنر
خانه صادق هدایت در خیابان سعدی بعد از خیابان منوچهری، به دستور پدرش، اعتضادالملک، در اوایل قرن بیستم ساخته شد و نمایانگر هنر معماری اواخر دوران قاجار است. این بنا با استفاده از مصالح سنتی و در عین حال با رعایت اصول زیباشناسی آن زمان طراحی شده است.
معماری این خانه شامل ویژگی‌های بارزی است که آن را از دیگر بناهای هم‌عصر خود متمایز می‌کند. حیاط مرکزی خانه با درختان سبز و فضای باز، جلوه‌ای از زیبایی طبیعی را به نمایش می‌گذارد. دیوارهای حیاط با کاشی‌کاری‌های گل‌وبوته‌ای مزین شده‌اند که حس و حال گذشته را به تماشاگر منتقل می‌کنند و یادآور سنت‌های غنی ایرانی در هنر و معماری هستند.
اتاق‌ها با نورگیرهای بزرگ و پنجره‌های مشبک چوبی طراحی شده‌اند که نور طبیعی را به درون راه می‌دهند و فضایی دلپذیر و روشن ایجاد می‌کنند. همچنین، معماری داخلی خانه شامل تزئینات خاصی از جمله گچ‌بری‌های زیبا و کنده‌کاری‌های چوبی است که هر کدام روایتگر داستانی از هنر و ذوق ایرانی هستند.
پس از سال ۵۷ این خانه مدت زیادی به عنوان مهدکودک مورد استفاده قرار گرفت، اما در حال حاضر به کتابخانه‌ای تبدیل شده و زیر نظر بیمارستان امیر اعلم اداره می‌شود. امروزه، خانه صادق هدایت یک گنجینه فرهنگی و تاریخی در دل پایتخت ایران به شمار می‌آید.
مسابقه تهران دوست داشتنی
شما می‌توانید به این خانه‌های قدیمی سر بزنید و اگر امکانش وجود داشت، از داخل آنها بازدید و عکاسی کنید. همچنین می‌توانید با هر عکسی که از تهران می‌گیرید در پویش «یه ایران دوستش داره» شرکت کنید.
کافی است عکس را در صفحه اینستاگرام خود استوری و صفحه lovleytehrann@ را منشن کنید.
جوایز بخش داوری:
- نفر اول: 50 میلیون تومان
- نفر دوم: 30 میلیون تومان
- نفر سوم: 10 میلیون تومان
جوایز بخش نگاه مردمی:
- نفر اول: 10 میلیون تومان
- نفر دوم: 5 میلیون تومان
نفر سوم: 3 میلیون تومان
علاوه بر این، با ثبت نام در سایت تهران دوست‌داشتنی و چرخاندن گردونه شانس، امکان برنده شدن جوایزی چون بلیت موزه، بلیت سینما، پلی‌استیشن ۵، ایکس‌باکس وان و سکه طلای پارسیان را خواهید داشت. توجه داشته باشید که مهلت شرکت در این مسابقه و گردونه شانس تا پایان آذر ۱۴۰۳ است.
کودکی در تهران قدیم
خانه‌های کودکی چهره‌های مشهور با معماری‌های زیبا و ویژگی‌های خاص خود، یادگاری از تهران قدیم و بازتابی از سبک زندگی، فرهنگ و معماری دوره‌های گذشته هستند.
امروزه، با بازدید از این خانه‌ها، می‌توان به نوعی با فضای زندگی و تأثیرات محیطی که در دوران کودکی بر چهره‌های برجسته گذاشته شده، آشنا شده و با تاریخ فرهنگی شهر تهران ارتباطی نزدیک‌تر برقرار کرد. این خانه‌ها نمادهایی از پیوند فرهنگ، تاریخ و هنر هستند که همگی به نوعی بر زندگی و دستاوردهای این افراد تأثیرگذار بوده‌اند.
