تهران، پایتخت ایران، از دیرباز یکی از مراکز اصلی علمی در ایران بوده و امروزه هم به مرکز سیاسی و فرهنگی سیاسی کشور تبدیل شده است. این شهر در طول تاریخ، میزبان شخصیت‌های برجسته در زمینه‌های مختلف علمی بوده است. اگرچه این چهره‌های ماندگار علمی تهران در زمان خود بیشترین تأثیر را داشته‌اند، به‌نظر می‌رسد که دستاوردهای آن‌ها همچنان بر مسیر علم و تحقیق در ایران و جهان سایه انداخته است.
در این مقاله، به معرفی برخی از این چهره‌های علمی تهران، می‌پردازیم.
1. دکتر مجید سمیعی (۱۳۱۶ – حال حاضر)
دکتر مجید سمیعی یکی از معروف‌ترین و برجسته‌ترین جراحان مغز و اعصاب ایران و جهان است. او تحصیلات خود را در تهران و سپس در آلمان ادامه داد. دکتر سمیعی هم در توسعه علوم پزشکی و جراحی در ایران نقشی مهم داشته و هم با همکاری‌های علمی بین‌المللی خود به ارتقای سطح علمی جراحی مغز و اعصاب در دنیا کمک کرده است.
دکتر مجید سمیعی با انجام بیش از هزاران عمل جراحی موفق و تألیف مقالات و کتاب‌های علمی متعدد، به‌عنوان یکی از پیشگامان جراحی مغز و اعصاب شناخته می‌شود. او بنیان‌گذار مرکز بین‌المللی علوم اعصاب هانوفر (INI) در آلمان است که یکی از پیشرفته‌ترین مراکز جراحی مغز و اعصاب در جهان به حساب می‌آید.
2. دکتر ناصر کاتوزیان (1393-1310)
دکتر ناصر کاتوزیان، حقوق‌دان و استاد برجسته دانشگاه تهران و معروف به «پدر علم حقوق ایران» از پیشگامان در زمینه علوم فقهی و حقوقی در ایران به‌شمار می‌رود. وی سال‌ها به تدریس و پژوهش در عرصه‌های گوناگون حقوق مدنی و فلسفه و حقوق خصوصی پرداخت و آثار گسترده‌ای در توسعه نظریه‌های حقوقی و شکل‌گیری سیستم حقوقی ایران ارائه کرد. آثار علمی او همچنان مرجع بسیاری از حقوق‌دانان ایرانی و دانشجویان است.
دکتر ناصر کاتوزیان با تألیف بیش از ۴۰ جلد کتاب و صدها مقاله‌ی علمی، سهم مهمی در غنای ادبیات حقوقی ایران داشته است. او با نگاهی انتقادی و تطبیقی به نظام‌های حقوقی، تلاش کرد اصول و مبانی حقوق ایران را با مقتضیات عصر مدرن هماهنگ کند.
3. الهی قمشه‌ای (1318- حال حاضر)
یکی دیگر از چهره های ماندگار علمی تهران، حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای محسوب می‌شود. او نویسنده، سخنران، مترجم و متخصص در زمینه‌های ادبیات، عرفان و فلسفه هنر به‌شمار می‌رود. وی تحصیلات خود را در دانشگاه تهران و همچنین، در حوزه فلسفه و کلام اسلامی نزد پدر و استادان دیگر گذرانده است.
قمشه‌ای در تدریس، تألیف و ترجمه فعال بود و آثار زیادی مانند «کیمیا»، «گزیده فیه ما فیه» و ترجمه کتاب «پیامبر» جبران خلیل جبران را منتشر کرد. همچنین، سخنرانی‌هایی در دانشگاه‌های معتبر دنیا مانند کمبریج و آکسفورد داشت. وی در زمینه‌های هنری مثل خوش‌نویسی و نقاشی هم فعال است و آثارش در گالری‌ها به نمایش گذاشته شده‌اند.
4. محمد مصدق (۱۲۶۱ –۱۳۴۵)
در شمار چهره های ماندگار علمی تهران، نام محمد مصدق هم قرار دارد. او سیاستمدار و حقوق‌دانی برجسته بود که در سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ با عنوان «نخست‌وزیر ایران» خدمت کرد. وی اولین ایرانی بود که مدرک دکترای حقوق از دانشگاه نوشاتل سوئیس گرفت و از منتقدان برجسته استعمار بریتانیا و سلطنت پهلوی محسوب می‌شد.
مصدق بعد از ملی کردن صنعت نفت ایران در سال ۱۳۳۰، با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و مخالفت‌های شدید بریتانیا مواجه شد که برکناری و محاکمه‌اش را در پی داشت.
او در دوران تبعید و زندان در قلعه احمدآباد تحت نظارت شاه باقی ماند تا در ۸۴ سالگی در اثر سرطان درگذشت. مصدق از شخصیت‌های تأثیرگذار در جنبش‌های آزادی‌خواهانه و ضداستعماری در خاورمیانه و کشورهای جهان سوم و از پیشگامان نهضت ضداستعماری بود. مصدق در سال ۱۹۵۱ با عنوان «مرد سال مجله تایم» شناخته شد.
5. توران میرهادی (1306 – 1395)
توران میرهادی یکی دیگر از چهره‌های برجسته و اثرگذار در عرصه آموزش و پرورش، ادبیات کودک و نوجوان و فرهنگ‌سازی در ایران بود. میرهادی در خانواده‌ای فرهیخته با مادری آلمانی و پدری مهندس و کارآفرین بزرگ شده و این زمینه فرهنگی، کمک زیادی به رشد و بالندگی او در آموزش نوین و خلاق کرد.
او تحصیلات خود را در زمینه روانشناسی و آموزش کودکان در فرانسه به پایان برد و بعد از بازگشت به ایران، به فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی مشغول شد. از فعالیت‌ها ودستاوردهای توران میرهادی می‌توان به تاسیس مدرسه فرهاد، تدوین فرهنگنامه کودکان و نوجوانان، بنیان‌گذاری شورای کتاب کودک و خلافانه و نوین کردن آموزش و پرورش اشاره کرد.
تهران دوست داشتنی و چهره های ماندگار آن
تهران، شهری با تاریخ غنی و فرهنگی پویا در دل خود چهره‌های ماندگاری دارد که هرکدام سهمی بزرگ در شکوفایی علم، هنر، فرهنگ و سیاست ایران داشته‌اند. این مقاله فرصتی است تا با این شخصیت‌های بزرگ آشنا شوید و از اثر آن‌ها در شکل‌گیری تهران امروز بیشتر بدانید.
در این مقاله تلاش کردیم برخی از چهره های ماندگار تهران در تاریخ معاصر ایران را معرفی کنیم. کسانی که مطمئنیم یه ایران دوستش داره. از نظر شما چهره های ماندگار تهران چه کسانی هستند؟
